در حالی که امارات به ویژه شهر دبی به عنوان قطب پولشویی در جهان شناخته شدهاند، به دلیل منافع حاصل از این عمل غیرقانونی، مسئولان اماراتی تمایلی به مقابله با آن ندارند و در نهایت این کشور در فهرست خاکستری «گروه ویژه اقدام مالی» قرار گرفت.
به گزارش الف، امارات متحده عربی به عنوان یک شیخ نشین کوچک در خلیج فارس همواره پناهگاه سیاستمداران فراری و فاسدان از سراسر جهان بوده است که با ثروتهای حاصل از درآمدهای نامشروع، منبع خوبی برای سرمایهگذاری در این کشور هستند.
علاوه بر گزارشهای متعددی که درباره اقدامات غیرقانونی و وجود مکانهایی همچون مراکز فحشا و فساد در امارات منتشر میشود، یکی از بارزترین جرایم متداول در این کشور مربوط به پولشویی است. پولشویی به عملی گفته میشود که از طریق آن مفسدان اقتصادی پولی را که از راههای غیرقانونی به دست آوردهاند، به شکل قانونی وارد دنیای اقتصاد میکنند. در همین زمینه موسسات مربوطه در مناطق مختلف امارات و به ویژه دبی چنین امکانی را در اختیار افراد قرار میدهند.
پایههای اقتصاد امارات به گونهای است که معمولا همه راههای قانونی را دور زده و بدون مالیات فعالیت میکند. بنابراین نهادها و شرکتها و افراد از سراسر جهان میتوانند پولهای کثیفی که از جرایم سازمانیافته و اختلاس و... به دست میآوردند به راحتی با خرید املاک و مستغلات و .... در امارات تمیز کنند. از آنجایی که این مسئله در خدمت اقتصاد و افزاش سرمایهگذاریها در امارات است، مسئولان این کشور نیز اقدام جدی برای مقابله با آن انجام نمیدهند.
امارات به عنوان یک مرکز تفریحی-توریستی عمده ثروت خود را از راه سرمایه گذاریهای خارجی در زمینه خرید املاک و مستغلات به دست آورده و طی دهه گذشته در این زمینه پیشرفت چشمگیری داشته است. اما آیا این پیشرفت صرفا مربوط به سرمایهگذاریهای عادی در این کشور است؟
نتیجه تحقیقات موسسات مالی معتبر جهان نشان میدهد که بخش بزرگی از سرمایهگذاریها در زمینه خرید املاک و مستغلات در امارات و به طور خاص دبی مربوط به فعالیتهای پولشویی است.
طبق آخرین شاخص درک فساد شفافیت بین المللی، دبی تبدیل به قطب پولشویی در جهان شده و به همین دلیل سران فراری کشورها و مفسدان اقتصادی تمایل بالایی برای پناه بردن به این شهر دارند. به عنوان مثال در فوریه سال 2018، «خالد»، فرزند «علی عبدالله صالح»، رئیس جمهور فقید یمن با ایجاد شرکتی در امارات تحت عنوان «ریدان إنفستمنت ليميتد» و بکارگیری حساب بانکی در امارات مبلغی نزدیک به 84 میلیون دلار پولشویی کرد. همچنین میتوان به اقدام «ایزابل»، دختر «خوزه دوس سانتوس»، رئیس جمهوری سابق آنگولا، ثروتمندترین زن قاره افریقا با ثروتی بیش از دو میلیارد دلار اشاره کرد که با اموال مشکوک چندین شرکت و قصر در دبی خریداری کرده است.
از سوی دیگر یکی از شرکتهای فعال در زمینه پولشویی به نام «وال استریت» سالهاست که در دبی مستقر شده است. بسیاری از باندهای قاچاق مواد مخدر و گروههای تروریستی پولهای کثیف خود را از طریق این شرکت پاکسازی میکنند؛ شرکتی که تاکنون بیش از 16 میلیارد دلار برای تروریستها پولشویی کرده است.
در جولای 2017 روزنامه انگلیسی تایمز گزارش داد که امارات و بازارهای مالی دبی یکی از مهمترین مکانهایی هستند که زمینه لازم را برای فعالیتهای پولشویی گروه تروریستی داعش فراهم کردهاند. بر اساس این گزارش داعش پولهایی که از طریق قاچاق و غارت اموال مردم در مناطق تحت سیطره خود و یا اقدامات غیرقانونی دیگر به دست آورده بود را در بازارهای امارات تبدیل به داراییهای مشروع کرده است.
همانطور که گفته شد به دلیل منافع اقتصادی ناشی از فعالیتهای پولشویی در امارات برای این کشور، مسئولان اماراتی تمایل زیادی برای مقابله با این عمل نامشروع ندارند. بر همین اساس و در سایه عدم وجود مقررات مالی قابل قبول و افزایش فعالیتهایی همچون پولشویی در امارات، «گروه ویژه اقدام مالی» FATF چندی قبل امارات متحده عربی را به «فهرست خاکستری» اضافه کرد. به این ترتیب امارات متحده عربی به ۲۳ کشور دیگر لیست خاکستری از جمله سودان جنوبی، اردن و همچنین ترکیه پیوست.
آنگونه که موسسات مالی از جمله صندوق بینالمللی پول گزارش میدهند قرار گرفتن یک کشور در لیست خاکستری گروه ویژه اقدام مالی تبعات بزرگی برای آن به همراه خواهد داشت؛ از جمله اینکه میتواند به طور قابل توجهی بر جریان سرمایه گذاری در این کشور تأثیر منفی بگذارد. درحالی که عمده درآمد امارات و همچنین 3 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور از راه سرمایهگذاریهای خارجی به دست میآید، کاهش این سرمایهگذاریها با ضرر و زیانهای قابل توجهی همراه خواهد بود.
طبق برآورد بانک جهانی، امارات در نتیجه قرار گرفتن در فهرست مذکور 10 میلیارد دلار متحمل ضرر میشود. این امر به ویژه در شرایطی که امارات در حال رقابت اقتصادی شدید با عربستان سعودی است میتواند پیامدهای منفی بر ابوظبی را دوچندان کند.