عید بزرگ نوروز بین مردم سیستان و بلوچستان جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد و آنها به‌عنوان یکی از اقوام اصیل ایرانی، این جشن را با شکوه خاصی برگزار می‌کنند و در این رابطه آداب و رسوم ویژه‌ای دارند.
مردم سیستان و بلوچستان مانند سایر مردم ایران با خانه‌تکانی، پختن سمنو و انجام جشن چهارشنبه‌سوری به پیشواز نوروز می‌روند. مردم این استان نیز در این روزها سری به بازارها می‌زنند و ضمن خرید آجیل، شیرینی و میوه، عادت به نوکردن لباس و خرید برخی از کالاهای ضروری خانه‌هایشان را دارند. سبزه سبزکردن، گستردن سفره هفت‌سین، دید و بازدید از بزرگان فامیل و سایر بستگان هم از برنامه‌های نوروزی بلوچستانی‌هاست. عیدی گرفتن از شیرین‌ترین بخش‌های آیین‌های نوروزی بین کودکان استان است. با این وجود اما برخی رسم‌های نوروزی در این خطه از کشور وجود دارد که خواندن آنها خالی از لطف نیست.
مراسم علفه
در سیستان روز قبل از عید را «علفه» می‌گویند. در این رسم مردم به مزارع می‌روند و دسته‌ای "جو" خوشه‌نداده را می‌چینند و بر سر در اتاق‌ها آویزان می‌کنند. در روز علفه اغلب خانه‌ها بوی کلوچه می‌دهد. طبق باور بلوچستانی‌ها، روز علفه، روز گرامی داشتن بی‌بی نوروز است. مردم معتقدند در این روز بی‌بی به همه خانه‌ها سرک می‌کشد به همین دلیل آنها خانه‌هایشان را تمیز می‌کنند. لباس نو می‌پوشند. نان تازه می‌پزند. دختران روی دست‌هایشان را با حنا رنگ و نقش و نگار می‌کنند. سیستانی‌ها معتقدند بی‌بی نوروز با خاموش‌شدن آخرین تنور به خانه خود می‌رود تا سال دیگر دوباره بازگردد. یک باور قدیمی هم درباره این شخصیت افسانه‌ای وجود دارد. طبق این افسانه، در فردای سال تحویل اگر باران ببارد این‌گونه تعبیر می‌شود که بی‌بی نوروز دارد سرش را می‌شوید.
باد پلپلاسی (پرستو) و پنجکه
پرستوها در اوایل زمستان منطقه سیستان و بلوچستان را ترک و به نقاط گرمسیر کوچ می‌کنند. طبق معمول آنها با وزیدن بادی یک‌روزه در اسفندماه دوباره به سیستان بازمی‌گردند. مردم این استان به بادی که در فاصله ۲۴ تا ۲۸ اسفند می‌وزد، باد پلپلاسی یا باد پنجکه می‌گویند و معتقدند پرواز پرستوها در آسمان این منطقه، پس از سرمای زمستان نشانه اعتدال هوا در سیستان است.
یادکردن درگذشتگان
مـردم سیستان در روزهای آخر اسفند هر سال برای خواندن فاتحه و یاد درگذشتگان به گورستان‌ها می‌روند و این رسم از سال‌های دور در این منطقه مرسوم بوده‌است. در روزهای پایانی سال، مردم به قبرستان‌ها می‌روند تا یادی از گذشتگان خود بکنند. علاوه بر این برای درگذشتگان خود نان‌روغنی می‌پزند و آنها را خیرات می‌دهند و برای شادی روحشان شمع و چراغ روشن می‌کنند.
پختن نان قتلمه و سمنو
پختن نان قتلمه از رسم‌های نوروزی در سیستان وبلوچستان است. از گذشته‌های دور مردم سیستان انواع قتلمه و سمنو را در روزهای عید با خود به زیارتگاه‌ها می‌برند و از آن به جای ناهار استفاده می‌کنند. قتلمه تنوری را داخل تنور می‌پزند. آرد را با روغن مخلوط به صورت لایه‌لایه روی هم گرد و از بالا و پایین کلاف می‌کنند. این خمیر را داخل دیگ روغن می‌ریزند و خمیر لایه‌لایه و پیچ‌پیچ در آن قرار می دهند و سر دیگ را می‌بندند و در نهایت دیگ را زیر آتش سرخ می‌گذارند تا نان پخته شود.
بهار خرما در مکران
مراسم ویژه بهار و جشن‌های بهارگاه و عید نوروز در منطقه مکران بلوچستان (شهرها و روستاهای جنوب سیستان و بلوچستان) بیشتر مرتبط با نخل خرما و نخلستان است. در این ایام به نشانه شروع فصل بهار از اول بهار و قبل از تحویل سال همه منازل روستایی که اغلب از خشت و گل بنا شده‌اند در جای مخصوصی که بالای در تعبیه شده با شاخه‌های دارای برگ سبز درخت خرما مزین می‌شود. یکی دیگر از مراسم ایام نوروز در مکران بلوچستان نهال‌کاری در نخستین روز بهار و عید نوروز است.
عیدی‌دادن سرمه
از دیگر مراسم خاص ایام بهار و نوروز که در هر ۲ منطقه سرحد و مکران بلوچستان به صورت مشترک اجرا می‌شود، مراسم سرمه‌سایی است. در قدیم زنان بلوچ سنگ سرمه را با دست روی سنگ می‌ساییدند و در ظرفی به نام سرمه‌دان نگهداری می‌کردند و روز اول بهار و لحظه تحویل سال به دختران خود به عنوان عیدی نوروزی هدیه می‌دادند.
جشن بهارچرانی
در منطقه سرحد بلوچستان (شهرها و روستاهای مرکزی سیستان و بلوچستان) مراسم نوروز و بهار که دراصطلاح محلی به آن بهارگاه و نوکین روچ یعنی نوروز گفته می‌شود آیین‌های خاصی دارد.
یکی از مراسم ویژه و مخصوص عید نوروز و جشن بهار در منطقه بلوچستان چیدن پشم گوسفندان و آراستن و رنگ‌کردن پشم و شاخ گوسفندان است.
در ایام قدیم هر طایفه منطقه جغرافیایی خاص خود را داشته و چراگاه دام هریک از طوایف مشخص بوده برای این‌که در ایام نوروز و بهار نیز دام‌های هر طایفه از یکدیگر تمایز داشته باشند رنگ خاصی به آنها می‌زدند.
صدای زنگوله و نوع گل رنگ‌شده روی پشم گوسفندان مربوط به هر طایفه با طایفه دیگر تفاوت داشته است و چنانچه رهگذری از نزدیک آن چراگاه عبورمی‌کرد با شنیدن صدای دسته جمعی زنگوله‌های همه گوسفندان متوجه آمدن فصل بهار و روز اول آن و جشن عید نوروز می‌شد.
گاوجنگی یا گاوبازی
در میان مردم بلوچ از دوران گذشته مراسم گاوجنگی یا همان گاوبازی مرسوم بوده و در نیکشهر و بخش قصرقند بیشتر رواج داشت. این مراسم که بیشتر بین کشاورزان رایج بود برای جلب توجه مردم استان‌های همسایه انجام می‌شده‌است.
رسم اوشیدر
یکی از رسوم و باورهای دیرین بومیان سیستان که در اطراف هامون مسکن داشته‌اند این بود که در شب نوروز (شبی که فردای آن نوروز است) دختر جوان و زیبایی را که ۱۵ سال داشت، لباس نو می‌پوشاندند و بر شتر آذین‌شده سوار می‌کردند و به کنار آب هیرمند یا هامون می‌بردند و در آنجا گروه مردان و زنان از هم جدا می‌شدند؛ مردان دور از اجتماع زنان به شادی و سرور می‌پرداختند و دهل و سرنا می‌نواختند و پایکوبی می‌کردند.
آن طرف‌تر زنان؛ دختر جوان و باکره را که (اوشیدر) نام می‌گذاشتند، برهنه داخل آب می‌بردند و بعد با دف و دهل تا نیمه‌های شب به شادی و نشاط می‌پرداختند، نزدیک سپیده دختر را از آب بیرون می‌آوردند و لباس پوشیده و باز بر همان شتر آذین‌شده سوار می‌کردند و به خانه بازمی‌گشتند./همشهری آنلاین