کد خبر: ۳۰۷۷۴۶
تاریخ انتشار: ۱۵ مهر ۱۳۹۵ - ۱۱:۰۹ 06 October 2016
نخستین چشم مصنوعی جهان کشف شده در شهر سوخته سیستان به عنوان دستاورد پنج هزار ساله ایرانیان باستان هم اینک به الگوی دانشمندان امروزی در برخی کشورهای اروپایی و غیره تبدیل شده است.کشور پهناور و بزرگ ایران در دوره های گذشته تاریخ مهد دانش بوده به طوری که دانشمندان ایرانی در فهم طبیعت، ریاضیات، پزشکی، فلسفه و غیره جزو محققان سرآمد عصر خود بودند که در این بین مردم سیستان با تمدن پنج هزار ساله به عنوان دانشمندان و پزشکان برجسته با نخستین جراحی مغز و چشم مصنوعی به ایران و ایرانی قواره داده اند.
بسیار جالب است در سرزمین اساطیری سیستان ایران زادگاه رستم دستان قهرمان حماسی شاهنامه فردوسی مردمانی زیست می کردند که با تبحر و علم خاصی پیشرفته ترین چشم مصنوعی جهان در آن زمان را ساخته اند که امروز موجب حیرت دانشمندان جهان شده است.
با وجود پیشرفت بسیار فراوان علم و تکنولوژی دانشمندان و متخصصان برجسته علوم چشم پزشکی دنیا از نخستین چشم مصنوعی پنج هزار سال پیش شهرسوخته سیستان الگو گرفته اند که بسیار جای افتخار برای ایران و ایرانیان دارد.
پیشرفته ترین شهر جهان قدیم با نام شهرسوخته در شمال سیستان و بلوچستان واقع شده در این شهر آثار و اشیا مهمی بدست آمده که بر اساس تحقیات دانشمندان و کارشناسان خبره داخلی و خارجی نمونه ای در جهان نداشته است.
از جمله این اشیا بسیار مهم کشف شده جمجه جراحی شده در پنج هزار سال پیش، چشم مصنوعی، لوله های فاضلاب و نخستین انیشیمن جهان است و در حقیقت شهر سوخته آزمایشگاهی بزرگ در بیابانی کوچک به حساب می آید.
*** ویژگی های نخستین چشم مصنوعی جهان
مطالعات اولیه نشان داده است که این چشم مصنوعی بجای چشم چپ زنی تنومند (مدفون شده در قبر شماره 6705) قرارگرفته است و همین مطالعات نشان می دهند که زیر طاق ابروی زن مذکو آثار آبسه دیده می شود به علت طول زمان زیادی که بخش زیرین این چشم مصنوعی با پلک چشم در تماس بوده است آثار ارگانیکی پلک چشم نیز در روی آن مشهود است.
این چشم مصنوعی متعلق به زنی 25 تا 30ساله بوده که با قرار داشتن در جمجمه به همراه جسد این زن در یکی از گورهای شهر سوخته مدفون شده بود.
چشم مصنوعی یافت شده در چشم چپ او کار گذاشته شده و با وجود گذشت زمان حدود چهار هزار و 500 سال از ساخته شدن آن هنوز سالم است.
جنس این چشم مصنوعی یافت شده هنوز به طور کامل مشخص نشده است اما به نظر می رسد در ساخت آن از قیر طبیعی مخلوط شده با نوعی چربی جانوری استفاده شده که در طول زندگی این زن آسیبی به جمجه و بدن آن وارد نکرده است.
از نکات جالب این پدیده بزرگ علمی این است که روی این چشم مصنوعی ریزترین مویرگ های داخل چشم توسط مفتول های طلایی به قطر کمتر از نیم میلی متر طراحی شده اند و مردمک آن در وسط طراحی شده و تعدادی خطوط موازی که تقریباً یک لوزی را تشکیل می دهند در پیرامون مردمک دیده می شود.
همچنین 2 سوراخ جانبی واقع در 2 سوی این چشم مصنوعی برای نگهداری و اتصال آن به حدقه چشم مورد استفاده قرار گرفته است.
** شهر سوخته مهد نخستین تمدن بشری
شهر سوخته نام بقایای دولت شهری باستانی در ایران است که در 56 کیلومتری زابل و در حاشیه جاده زابل - زاهدان در شرق ایران و در شمال سیستان و بلوچستان واقع شده است این شهر بر روی آبرفت های مصب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون و در ساحل آن رودخانه و دریاچه بنا شده بود.
مطالعه و بررسی بقایای این شهر نشان دهنده سیر تحول علوم و فنون مختلف در فلات ایران است به طوری که باستان شناسی، جامعه شناسی، تجارت، بازرگانی و مبادلات بین المللی، تاریخ تحول ادیان در دوره های پیش از تاریخی و تاریخی، تاریخ شهر نشینی و شهرسازی، سیر تحول معماری، سیر تحول هنرها و فنون سنتی، تاریخ آغاز نگارش، تاریخ پزشکی و علوم وابسته، جانور شناسی، تغذیه، کشاورزی، دامداری، حشره شناسی، گیاه شناسی، زمین شناسی، فلزگری، جواهر سازی، بافندگی و خراطی تنها بخشی از فنون و هنرهای قابل مطالعه در بقایای شهر سوخته است.
آثار کهن ترین نمونه جراحی، کهن ترین نمونه پارچه های موجود، کهن ترین اثر معرق کاری و اخیرا پیدا شدن کهن ترین نمونه های زیره، گشنیز و پسته وحشی از جمله اطلاعات و داده های به دست آمده در شهر سوخته است.
بر مبنای یافته های باستان شناسان شهر سوخته 280 هکتار وسعت دارد و بقایای آن نشان می دهد که این شهر دارای پنج قسمت اساسی شامل بخش مسکونی واقع در شمال شرقی شهر، بخش های مرکزی، منطقه صنعتی، بناهای یادمانی و گورستان است که به صورت تپه های متوالی و چسبیده به هم واقع شده اند.
این شهر تاریخی و مهمترین محوطه دیرینه سیستان در کنار رود هیرمند و در بالاترین لبه شمال غربی دلتای قدیمی بر روی سلسله تپه های تراس رمرود و زمین های زراعی تراس نیمروز واقع شده که وجود آن در هزاره های چهارم و سوم پیش از میلاد مدیون رودخانه پرآب هیرمند بوده است.
120هکتار از گستره شهر سوخته دارای آثار و بقایای دیرینه است که گسترده ترین دوره آن مربوط به سال های میان 2500 تا 2800 پیش از میلاد بوده که گستره آن در این دوران به بیش از 80 هکتار رسیده است.
توسعه شهر سوخته از نظر فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و صنعتی در یک دوره 400 ساله از زندگانی هزار ساله، آن را از شکل شهرک کوچک 15هکتاری خارج و سپس با گستره حدود 150 هکتاری تبدیل به یکی از بزرگ ترین شهرهای دوران مفرغ خاورمیانه کرده که شهرهای محدودی چون انشان یا تپه ملیان در فارس، اور در بین النهرین، شوش در دشت خوزیان و سرانجام موهنجو دارو در دشت سند قابل مقایسه با آن بوده اند، گستره شهر قابل تقسیم به سه بخش اصلی و سه بخش فرعی است.
پژوهش ها نشان داده است این محوطه بر خلاف اکنون که محیط زیستی کاملا بیابانی دارد و فقط درختان گز در آنجا دیده می شود در پنج هزار سال قبل منطقه ای سبز و خرم با پوشش گیاهی متنوع و بسیار مطلوب بوده و درختان بید مجنون، افرا و سپیدار فراوانی در آنجا وجود داشته است.
دریاچه هامون در سه هزار و 200 سال قبل از میلاد دریاچه ای بزرگ و پرآب بوده و چندین رودخانه دائمی مانند هیرمند آن را تغذیه می کرده به طوری که در کاوش های بدست آمده در اطراف شهرسوخته بستر نهرها و آبراه های گوناگونی پیدا شده که می توان گمان برد به مزارع کشاورزی آن شهر آب می رساندند.
شهر سوخته دارای تشکیلات مرتب و منظمی بوده است آثار باقیمانده در آن نشان دهنده این است که این شهر در هزاره سوم پیش از میلاد دارای نظام مرتب و منظم آبرسانی و تخلیه فاضلاب بوده و دانش پزشکی (یا جادوگری علمی) در آن به حدی پیشرفته بوده که پزشکان شهر نه تنها از علومی چون شکسته بندی آگاه بودند بلکه به اجرای اعمال شگفت انگیزی چون جراحی جمجمه نیز دست می زدند.
از سوی دیگر کشف تنها لوح نوشته دوران آغاز تمدن عیلام در این شهر همراه با آثار مهرها و علائمی که پیشتر به آن اشاره شد نشان از ارتباط های تجاری و کنترل اقتصادی منطقه از سوی این جامعه دارد و به این ترتیب مردم این شهر به چنان درجه ای از رفاه رسیده بودند که زنان به زیبایی خود نیز توجه فراوان داشته و مردم آن احتمالا جز نخستین مخترعان و مکتشفان سرگرمی هایی شبیه «شطرنج» و «نرد» بوده اند.
کشف آثار مهمی چون جراحی مغز، چشم مصنوعی، لوله های فاضلاب، پارچه بافی و سفالگری نشان از پیشرفت این شهر در زمان رونق و حیات آن است به طوری که از آن می توان به عنوان پیشرفته ترین شهر جهان قدیم یاد کرد.
همچنین نکته جالب اینکه باستان شناسان تاکنون هیچ نوع سلاحی از این شهر بدست نیاورده اند که این خود نشان دهنده سکونت مردمی صلح طلب و آرام در این منطقه است.
در سی و هشتمین اجلاس یونسکو در تاریخ 22 ژوئن 2014 مطابق با 1 تیر 1393 شهر سوخته به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
این محوطه باستانی هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو است که با برخورداری از قدمت 5000 ساله به عنوان یکی از پیشرفته ترین شهرهای باستانی دنیا شناخته می شود.
در گزارشی که اخیرا از سوی یکی از رسانه های تصویری پخش شد، دانشمندان آلمانی با الگوگیری از چشم مصنوعی شهرسوخته در حال ساخت چشم های مصنوعی جدیدی هستند که شاید مشکل بسیاری از انسانها و حتی جانوران را حل کند.

منبع: ايرنا
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار