سعید محمودی افزود: اين تمساح، بزرگترين خزنده ايران و بازمانده خزندگان حدود ۲۶۵ ميليون سال پيش در زمان حيات دايناسورهاست که در طول اين مدت با توجه به قدرت سازگاري منحصربه‌فرد، تغييرات اندكي يافته است.
وی اظهار داشت: گاهي ديده شده حركت تمساح از يك بركه به بركه اي ديگر در مسير سكونت انسانها موجب وحشت اهالي شده اما اين جابه جايي تنها به علت تغيير شرايط محيط زيست، كاهش آب بركه و موادغذايي طبيعي است.
محمودی افزود: تمساح پوزه كوتاه خزنده منزوي و زيرك، شناگر بسيار ماهر بركه هاي شهرستان سرباز و چابهار استان سيستان و بلوچستان است كه حداكثر وزن آن به حدود ۷۰ كيلوگرم مي رسد و پوزه تا گردن این جانور ۶۰ سانتي متر طول دارد، گاندو خزنده اي خجالتي اما صيادي ماهر است كه در فارسي «كروكوديل شاداب» ناميده مي شود.
وی بیان کرد: گاندو با پوزه اي پهن، ۳۴ دندان در فك بالايي و پاييني و در قسمت پشت سر در ناحيه گردن دو جفت صفحه شاخي بزرگ دارد. اين گونه، داراي پاهاي كوتاه با پنج انگشت منتهي به ناخنهاي بلند در پاهاي جلويي و چهار انگشت منتهي به ناخنهاي كوتاهتر در پاهاي عقبي و پرده كامل در بين انگشتان انتهايي است و بيشترين طول اين جانور با دمي بسيار قوي كه نيمي از طول بدنش را تشكيل مي دهد، به چهار تا پنج متر مي رسد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان خاطر نشان کرد: تنهايي زيستن ويژگي مهم اين حيوان است، او در طول عمر خود به جز هنگام جفت گيري و بحرانهاي طبيعي به صورت انفرادي و منزوي زندگي مي كند . گاندو، حس قلمرويي خاصي دارد و تا حد توان از محدوده خود دفاع مي كند.
محمودی اظهار داشت: شکار اين حيوان نيز قابل تامل است چرا که اغلب روش حمله ناگهاني از جلو يا هجوم از طرفين است، به علت ساختمان خاص آرواره ها، گاندو قدرت جويدن ندارد، شكار كوچك را مي بلعد و شكار بزرگ را مدتي زير آب يا آفتاب نگهداشته تا گوشت آن شل شود سپس با تكانهاي سريع، آن را تكه تكه كرده و مي بلعد.
وی گفت: تمساح پوزه كوتاه ايراني (گاندو) که از منحصر به فردترين خزندگان جهان هستند در طبيعت شهرستان سرباز و چابهار سرشماري شده است.
وي در ادامه افزود: اين گونه كه از نادرترين انواع تمساح در جهان است در رودخانه‌هاي سرباز، باهوكلات، كاجو و منطقه حفاظت شده گاندو زيست مي‌كند. آخرين مهد پراكنش اين حيوان به سمت شرق كشورهاي هند و پاكستان و جنوب شرق آسيا در شهرستان چابهار ايران است.
محمودی با اشاره به ارزش گاندو ها افزود: گاندو يكي از ثروت هاي طبيعي و خدادادي منطقه بلوچستان است كه مي تواند مزیت مهمي براي توسعه صنعت گردشگري سيستان و بلوچستان باشد.
وي ياد آور شد: سازمان حفاظت محيط زيست سيستان و بلوچستان در سه منطقه «باهوكلات» و رودخانه هاي «سرباز» و «كاجو» براي جلوگيري از نابودي نسل اين خزنده كمياب حفاظت و مراقبت از آن را برعهده گرفته است.
محمودی درمورد تغذيه گاندوها نیز گفت: اين جانور گوشتخوار از پرندگان، انواع ماهي و جانداران حاشيه بركه ها تغذيه مي كند، اين خزنده نادر روي زمين به آرامي حركت مي كند اما در آب شناگري ماهر و صيادي خشن به حساب مي آيد.
وی افزود: اين گونه كروكوديل كمياب در سال يك بار جفتگيري و تخمگذاري مي كند، زمان جفتگيري تا بيرون آمدن تخمها چهار ماه به طول مي انجامد كه از اوايل اسفند شروع و تا آخر خردادماه ادامه مي يابد، گاندو تخم هاي خود را در كنار رودخانه و بركه ها در داخل گودالهايي به عمق نيم متر كه از نظر رطوبتي در شرايط مناسبي قرار دارد، دفن مي كند. حدود ۶۰ درصد از اين تخمها به نوزاد تبديل مي شوند، نوزادان از لارو حشرات و بچه ماهي تغذيه مي كنند و بين ۵ تا ۱۰ درصد اين نوزادها به سن بلوغ در چهار سالگي مي رسند، زيرا خوراك پرندگان شكاري و ماهيخوار و جانوراني نظير بزمجه و سگ مي شوند.
وی در پایان اظهار داشت: عمده زيستگاه هاي تمساح پوزه كوتاه ايران در مناطق رودخانه اي باهوكلات، سرباز، كاجو و بركه هاي پيرسهراب، آزادي، كلاني، درگس، گزمنزل، هوت كت و سد پيشين است.