محمود ذوقی*| نگاه به آسمان آبی با ابرهای سفید این روزها برای اکثر مردم، به خصوص کسانی که در ابرشهرهایی چون تهران زندگی می کنند ، بی شک به یک آرزو شبیه است، و هوای پاک در نقاط جنوی کشورمان نیز با تخریب های صورت گرفته رویایی محال شده است .آلودگی هوا یعنی حضور یک، چند و یا مخلوطی از آلوده کننده های مختلف در هوای آزاد ، به اندازه ای است که برای انسان مضر بوده و یا موجب زیان رساندن به حیوانات ، گیاهان و اموال شود.
اما پدیده آلودگی هوا در مناطق شهری و صنعتی ، یکی از ره آوردهای انقلاب صنعتی است که از سیصد سال قبل شروع و با توسعه صنعتی و زیاد شدن شهرها بر میزان و شدت آن روز به روز افزوده می شود . تکیه اساسی بر منابع انرژی فسیلی از قبیل زغال، نفت ، گاز و در نهایت آزاد شدن مواد ناشی از احتراق این مواد ، فرآورده های مضر و زیانبخشی را به همراه می آورد که حیات موجودات زنده به ویژه انسانها را تهدید می نماید .این موضوع در کنار عدم احترام صنعت به حقوق محیط زیست و فرسوده بودن بیشتر صنایع کشور منجر به بروز شدید آلودگی شده است.
از نخستین دهه های قرن بیستم ، به دنبال مشاهده ارتباط میان آلودگی هوا و تخریب محیط زیست ، بسیاری از کشورهای صنعتی پیشرفته ، تحقیقات و برنامه های علمی برای کنترل آلاینده های بسیارمضررا آغاز نمودند ، اما متاسفانه در اکثر قریب به اتفاق کشورهای در حال رشد این مسئله آن طور که باید مورد توجه قرارنگرفته و وضعیت آلودگی هوا در شهرهای روز به روز رو به وخامت می گذارد.
به طور کلی آلودگی هوا دراثرچهارعامل اصلی ، تشدید می یابد که عمدتاً ازعواقب صنعتی شدن محسوب می شوند :
· زیاد شدن تعدادشهرها و ترویج فرهنگ شهرنشینی .
· گسترش ترافیک شهری .
· توسعه سریع اقتصادی .
· افزایش مصرف انرژی در بخشهای دیگر.
از سویی دیگر یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا در شهر تهران و دیگر شهرهای بزرگ ایران ، افزایش بی رویه مصرف انرژی در کشور است که می بایست با آموزش و فرهنگ سازی های محیط زیستی در آینده این مشکل را مرتفع نمود. با وجود بحران های شدید اخیر و به منظور ترویج و سمبل سازی هوای پاک روز 29 دی ماه ، روز هوای پاک نامیده شده ؛ امید است که به این بهانه یادی از پاکیزگی هوا بکنیم و همه دست در دست هم برای فراهم ساختن هوایی پاک که نیازهمه افراد جامعه است ، تلاش بیشتری بنماییم. بياييد تا قبل از آنکه هواي پاک موضوع خاطرات گذشتههايمان شود، در حفظ و نگهداري آن کوشا باشيم و در انجام اين مسئوليت اجتماعي و جهاني سهم خود را ادا نمائيم و به ياد داشته باشيم که در اين کره خاکي تنفس هواي پاک حق ما و فرزندان ما است.