در شب قدر که شب دلدادگی به معبود و سوگ پیشوای مظلوم شیعیان است، فریادها و دست ها به سوی آسمان می رود و دل ها در دامان خدایی مهربانتر از مادر آرام می گیرد.
کد خبر: ۴۴۰۸۱۵
تاریخ انتشار: ۲۳ خرداد ۱۳۹۶ - ۲۰:۵۸13 June 2017
چه زیباست صوت ملکوتی قرآن در شب قدر، رسا، دلنشین و خاشع که قلب انسان ها را به لرزه در می آورد گویی که در جان آدمی رسوخ می کند وقتی می فرماید: انا انزلناه فی لیله القدر؛ ما آن (قرآن) را در شب قدر نازل کردیم و تو چه می دانی شب قدر چیست؟ شب قدر، از هزار شهر (ماه) بهتر است، فرشتگان و روح در آن شب به اذن پروردگار خود برای تقدیر هر کاری نازل می شوند، آن شب انباشته از سلامت و برکت و رحمت، تا طلوع صبح است. به راستی ما چه می دانیم شب قدر چیست؟ آنچه در آینه هستی خداوند وجود دارد از درک و فهم انسان ها فراتر است و هر کس به حد ذوق خود از این اقیانوس بیکران جامی بر می دارد و هیچکس را توان درک ذات باری تعالی نیست. آنچه سوگ دل مسلمانان به ویژه شیعیان را در چنین شب هایی دوچندان می کند شهادت مظلومانه امیر مومنان علی (ع) به ضربت شمشیر نفاق است که داغی ست بر دل اهل دو عالم، و هر سال در این ایام زمزمه ای در گوش شیعیان می پیچید که قرآن ناطق را در محراب مسجد کوفه فرق شکافتند. ناشناسی که به تاریکی شب می برد نان یتیمان عرب را در شب 21 رمضان سال 40 هجری به ضربت شمشیر خوارج، لبیک به باری تعالی می گوید و ندای فزت و رب الکعبه سر می دهد. در تعالیم دین مبین اسلام و مذهب شیعه شب قدر ( لیلة القدر) که گفته می شود در یکی از شب های 19 مصادف با ضربت خوردن مولای متقیان، 21 همزمان با شهادت مولود کعبه یا 23 ماه مبارک رمضان است، 2 اتفاق رخ می دهد که نزول یک باره قرآن و تقدیر زندگی یک ساله آینده انسان‌ها از آن جمله اند و بخشایش گناهان مسلمانان از سوی رب العالمین خدای رحمان و رحیم به طور فوق العاده و استثنایی در صورت توبه آنان رویکرد این شب بزرگ است. باید به این نکته توجه کرد که در شب قدر قرآن (جدا از وحی تدریجی) به‌طور کامل بر حضرت محمد(ص) نازل شده است. علما شب قدر را به معنی منزلت و بعضی دیگر نیز آن را به معنی تنگی و گرفتاری دانسته‌اند، برخی نیز قدر را اندازه‌گیری و تقدیر امور معنی کرده اند. بسیاری از علما بر این باورند که شب قدر به این دلیل 'قدر' نامیده شده که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین می‌شود، و ارزاق و سرآمد عمر ها، و امور دیگر، در آن لیله مبارکه، تفریق و تبیین می‌شود که این امر هیچ تضادی با آزادی اراده انسان و مساله اختیار ندارد، چرا که تقدیر الهی به وسیله فرشتگان بر طبق شایستگی ها و لیاقت‌های افراد، و میزان ایمان، تقوا، پاکی نیت و اعمال آنان است. پس برای هر کس آن مقدر می شود که لایق اوست یا زمینه هایش را خود او فراهم می کند و این نکته نه تنها منافاتی با اختیار ندارد بلکه تاکیدی بر آن است. در چنین شب هایی بود که یتیمان عرب دوباره بی پدر شدند، اشک زهرای اطهر(س)، حسن و حسین سید شباب اهل جنت از سوگ پدر بزرگوار جاری شد، و تکرار رنج مصیبت هر سال تازه تر از قبل است، اما تنها علی(ع) است که در بستر درد گوید به پسر که قاتل من، چو اسیر توست اکنون به اسیر کن مدارا. این شب ها برای مسلمانان و بخصوص اهل تشیع علاوه بر ارزش هزار ماهه سوگی هزار ماهه را نیز به همراه دارد، دردی که از گناهان بر می آید یک سو و دردی که از غم شهادت مظلومترین یار و یاور پیامبر اسلام بر می آید از سویی دیگر.
*به فرقش کی اثر می کرد شمشیر، گمانم ابن ملجم یا علی گفت 19 رمضان سال 40 هجری حضرت علی علیه السلام رو بسوی مسجد نهاد و به پشت بام رفت و اذان صبح را اعلام فرمود و سپس داخل مسجد شد و خفتگان را بیدار نمود و سپس به محراب رفت و به نماز نافله صبح ایستاد و چون به سجده رفت عبد الرحمن بن ملجم با شمشیر زهر آلود ضربتی به سر مبارک آن حضرت فرود آورد و فرق مبارکش را تا پیشانی شکافت. خون از سر مبارک علی علیه السلام جاری شد و محاسن شریفش را رنگین نمود و در آن حال فرمود: بسم الله و بالله و علی ملة رسول الله فزت و رب الکعبة. (سوگند بپروردگار کعبه که رستگار شدم) و سپس این آیه شریفه را تلاوت نمود: منها خلقناکم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تارة اخری (شما را از خاک آفریدیم و بخاک بر میگردانیم و بار دیگر از خاک مبعوث تان میکنیم) شب های قدر فرصت مناسبی برای مسلمانان است تا دلی از غم خالی کنند و نزد خدای خود هم دعای رستگاری کنند و هم مانند کودکی که از غمی به دامن مادر پناه میبرد به او رجوع کنند و در غم شهادت پیشوایشان اشک غم بریزند. ظاهر آیات سوره 'قدر' نشان می‌دهد شب قدر مخصوص زمان نزول قرآن و عصر پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) نیست، بلکه، همه سال تا پایان جهان تکرار می‌شود. تعبیر به فعل مضارع (تَنَزَّلُ) که دلالت بر استمرار دارد، و همچنین تعبیر به جمله اسمیه «سَلامٌ هِیَ حَتّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ» که نشانه دوام است نیز، گواه بر این معنی است. در جامعه اسلامی ایران، مردم از دوران کودکی با رمضان و شب های قدر خوی می گیرند، همه چشم به بخشایش و گشایش در این شب دارند، شب زنده داری، نماز، دعا و قرآن به سر گرفتن هر ساله گواهی بر این ادعاست که شب های قدر جزء جدایی ناپذیر فرهنگ و زندگی شیعیان است و چنان که باید منزلت این شب ها را بجای می آورند. *اعمال شب قدر برای شب قدر اعمال زیادی توصیه شده است که غسل شب قدر یکی از آن هاست که غسل از یک سو عبادت است چون باید به نیت تقرب و اطاعت خداوند انجام شود و از سوی دیگر نظافت و بهداشت است زیرا هر مومنی با شست وشوی بدن خود را برای حضور در مجامع عمومی و ملاقات سالم با اهل ایمان آماده و منظم می کند. احیا، بیدار بودن و شب های قدر را با عبادت سپری کردن، از تکالیف دیگر در این شب هاست، نکته مهمی که درباره 'احیا' باید به آن توجه کرد این است که شب تا سپیده صبح به عبادت و دعا گذرانده شود، و نیز به بیداری چشم قناعت نکنیم زیرا آنچه اهمیت اصلی را دارد 'بیداری دل' و آگاهی و بصیرتی است که انسان را در محضر خداوند و قرآن کریم و فرشتگان آسمانی، مودب و منظم و لایق کند. -ای بسا بیدار چشم و خفته دل/ خود چه بیند چشم اهل آب و گل؟ تکلیف دیگر شبهای قدر، قرآن به سرگرفتن است که مومنان در ماه خدا و خانه خدا، کتاب خدا را گشوده، به سرگرفته و آن را شفیع خود قرار می‌دهند و درحالی که به محتوای قرآن می‌اندیشند، به آغوش آن پناه می‌برند و با قرآن پیوند و پیمان مجدد می بندند، تا با معارف نورانی آن، همه زوایای زندگی خویش را نورانی و متعالی کنند. بار گناهمان به کجا رسیده؟ چقدر روشنی دل را سیاهی کدر کرده است که با هزار سال بارش شبانه روز هم دل ما جلا نمی یابد؟ این شب ها فرصت استغفار و توبه است و مگر می شود که خداوند مهربان و رحمان و رحیم هزار ماه توبه تو را مغفرت نکند؟ اگر چه روزه داری خود عامل شست و شوی بخشی از گناهان است اما برای وارد شدن به ماه مبارک رمضان، به خصوص دریافت فیض شب های قدر لازم است در این شب های نورانی که به بیان امام صادق(ع) درب های رحمت الهی به روی بندگان گشوده می شود، از خداوند درخواست آمرزش گناهان کنیم و با توبه و انابه و گریه و ناله به درگاه خداوند برای رفع گرفتاریها و رسیدن به حاجت های مادی و معنوی خود دست طلب به آسمان بریم. *شب قدر، خیر یا برکت نماینده ولی فقیه در سیستان و بلوچستان در باره منزلت شب های قدر به خبرنگار ایرنا گفت: درک این شب ها از فهم انسان بالاتر است با این وجود هر فردی به اندازه لیاقت و ظرفیت خود می تواند از خیر این شب ها استفاده کند. آیت الله عباسعلی سلیمانی افزود: 'قدر' به معنای نرخ گذاری نشان از آن دارد که انسان ها با توجه به شایستگی های خود می توانند ارزش و جایگاه شان را در پیشگاه خداوند رقم زنند. امام جمعه زاهدان تصریح کرد: بعضی از انسان ها با الگو گیری از امام علی(ع) در معامله با خداوند حاضرند جان خود را تقدیم کرده و رضایت باری تعالی را به دست آورند. عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: «خیر» از دیگر نام های شب قدر است که نشان از آن دارد که همه انسان ها در هر قشر و گروهی می توانند با حضور خالصانه در درگاه خداوند و طلب مغفرت از خیر این شب ها بهره جویند. نماینده مقام معظم رهبری در امور اهل سنت استان های سیستان و بلوچستان و کرمان اظهار داشت: نام دیگری که برای این شب ها در قرآن آمده «برکت» است و هر انسانی بر اساس درک و احساس خود از برکات عظیم و غیر قابل شمارش این شب ها می تواند بهترین بهره را برای رسیدن به سعادت و خوشبختی ببرد. بیایید در این شب هزار ماهه جان دل به دست معبود بخشنده بسپاریم و شفاعت از مولی متقیان علی علیه السلام بخواهیم و با قرآن بر سر، دل را آماده جلا کنیم، بخشیدن را ببینیم و بیاموزیم و سبک بال از محافل این شب ها بیرون آییم.