علی اوسط هاشمی استاندار پیشین سیستان و بلوچستان، در تحلیل مشکلات شهرستان سراوان در گفتگو با انصاف نیوز گفت: شهرستان سراوان در خود استان سیستان و بلوچستان به قم استان معروف است. به این معنی که بیانگر سابقه روشنی از نوع نگرش مردم به مباحث اعتقادی و باورها است و نوع برخورد فرهنگی مردم، سراوان را به شهر ادب و فرهنگ میشناسند؛ میزان راهیابی به دانشگاه قابل توجه است، حتی دبیران این شهرستان بعضا برای تدریس به مناطق دیگر فرستاده میشوند تا بستر را برای رقابت درست دانشآموزان فراهمکنند. از طرف دیگر این شهر حدود ۳۰۰ کیلومتر با پاکستان مرز مشترک دارد که معیشت و ارتزاق مردم عمدتا به آن گره خورده است. صنایع دستی هم در آنجا تولید میشود، اما کفایت نمیکند. البته فعالیتهای رسمی مرزی به نحوی نیست که نیاز اکثریت مردم منطقه را تأمین کند، افرادی که در بخش بازرگانی و تجارت مرزی مهارت و سابقه دارند، از مزیت بیشتر مرزی استفاده میکنند.
وی افزود: از طرفی باید بپذیریم که در آن استان در سطح مرز با روشهای مختلف سوخت مبادله میشود. البته اینکه منابع تأمین این حجم از سوخت از چه طریقی صورت میگیرد و به آن مسیر هدایت میشود که به شغل مردم منطقه تبدیل شده، قابل تأمل است. بسیاری از جوانان منطقه مذکور و مخصوصا روستانشینان آن منطقه به مبادله سوخت با روش وانتبار با ظرفیت ۲۰ یا ۱۰ گالن مبادرت میورزند و برای عبور از مرز به نوعی انعطاف و همراهی وجود داشته چراکه عبور از مرز کار راحتی نیست.
وی تأکید کرد مبادله سوخت بین مرز در منطقه سراوان سابقه دارد و در ادامه افزود شاید در این منطقه در روز چند میلیون لیتر سوخت هم جابهجا شده است. البته اینکه این درگیریها در مورد سوختبرها چگونه شکل میگیرد قابل بررسی است، این امکان وجود دارد که خطای انسانی رخ داده باشد و تدبیر سازمانی نبوده است، لذا در بررسی اتفاق اخیر منطقه سراوان باید این احتمالات را هم در نظر گرفت.
استاندار پیشین سیستان و بلوچستان در مورد سابقه درگیریهای مرزی سوختبرها گفت: در چهارسالی که به عنوان استاندار سیستان و بلوچستان بودم، چنین اتفاقاتی صورت نگرفت و چهار سال با امنیت و رضایت سپری شد. البته این امنیت به دنبال ایجاد فرصتهای برابر شکل گرفت نه صرفاً براساس نوع نگاه و تصمیمات در شورای تأمین هرچند تصمیمات این شورا در مورد گروهکها و اشرار بسیار موثر بود، اما در حال حاضر منظور بنده این است که میتوان شرایطی را بوجود آورد و رضایت عمومی را آنچنان وسعت داد که خود گروهکها هم در مقابل رضایت مردم احساس ناتوانی و عجز داشته باشند و نوع تحرکات و تعارضات خود با منافع مردم را کاهش دهند.
هاشمی در بارهی راهکارهای موجود برای جلوگیری از وقوع چنین حوادثی گفت: مرز تابع سیاستهای خاص است. قاعده و نظم خود را میطلبد تا مسئولین بتوانند امنیت مردم را برای فرصتهایی که در اختیار دارند، تأمین کنند. البته این امنیت صرفاً در برابر دشمنان نیست بلکه امنیت بستر را برای فعالیتهای اقتصادی و سرمایهگذاری آماده میکند. لازم به ذکر است، برقراری امنیت پایدار درگرو توجه به منافع مردم، کسب رضایت و ارتقای سطح رفاه است؛ لذا نباید امنیت را صرفاً از نگاه امنیتی و یا توان نظامی و انتظامی ارزیابی کرد. امنیت پایدار درگرو ارتقاء رضایت مرزنشینان و اعطای فرصت برابر است.
اقتصاد مرز مهمترین در کشور ایران میباشد. بدلیل برخورداری از همسایگی با ۱۵ کشور و بخصوص در شرایط سخت امروزی این دروازهها با نقش آفرینی مردمی که قرابتهای قومی، مذهبی و فرهنگی با هم دارند خود بهترین طریق برای به شکست کشاندن تحریم یا حداقل کاهش خسارتهای آن میباشدکه قطعا نیازمند حاکمیت هر چه بهتر سیاستهای ملی است تا ضامن نقش آفرینیهای موثر و رقابت زا گردد و موجب ارتقاء وابستگی مرز نشین و عشق به ایران و دفاع از ارزشهای آن البته با دست یابی به فرصتهایی که معیشت عزت زا را موجب گردد.
باید با تاسف عرض نمود که از یک سیاست واحد و هم افزا که نیاز ملی و منطقهای را تدبیر نموده باشد تاًسی نمینماید که متاسفانه بعضاً با رویکردهای معیشتی و بی توجه به شرایط سخت و افزایش فقر در کنار پارهای از سخت گیری ها، منتج به حوادثی میگردد که تبعات آن موجب سوء استفاده گروهکها و رسانههای معاند قرار میگیرد. باید بعد از چهل سال این مهم را نهادینه نمود که دوام مرزنشینی درگرو معرفت به حق مردمان توام با یک رفتار سیستمی و جامع ممکن خواهد بود.